خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، با انتشار گزارشی از تشدید سرکوب خانواده‌های داغ‌دار، دانشجویان، و هنرمندان در نخستین سالگرد مهسا امینی و خیزش سراسری، اعلام کرد که در مدت کمتر از دو ماه، دست‌کم ۲۹۲ فعال مدنی و معترض بازداشت شده‌اند.

در این گزارش‌ آمده است که «سرکوب چندوجهی» به‌طور «استراتژیک» بخش‌های گوناگون جامعه را هدف قرار داده است. وقایع مستند از وجود «بحران عمیق» در جمهوری اسلامی حکایت دارد و نشان می‌دهد که مقام‌های حکومتی می‌کوشند با الگوی «استراتژی پیشگیرانه» برای «مهار مخالفان» و «دفع احتمالی اعتراض‌ها» اقدام کنند.

بر اساس گزارش هرانا، طی دو ماه اخیر، برخی معترضان و فعالان به‌صورت فردی و برخی دیگر نیز، از جمله فعالان زن در گیلان، مدیران کانال‌های تلگرامی در کهگیلویه و بویراحمد، و فعالان سیاسی در بلوچستان، به‌صورت گروهی بازداشت شده‌اند.

نهادهای امنیتی با انتشار بیانیه‌هایی بازداشت‌شدگان را به تلاش برای ایجاد «آشوب» متهم کرده‌اند. علاوه بر بازداشت گسترده معترضان و فعالان، ابزارهای ارتباطی دیجیتال نیز در هفته‌های اخیر دچار اختلال شده‌ است.

در حالی‌ که میزان دسترسی آزاد به اینترنت در ایران در قعر جدول جهانی است، در هفته اخیر دو اختلال عمده اینترنت در نواحی غربی مشاهده شد. نت بلاکس، که وضع اینترنت در جهان را رصد می‌کند، این اختلال را تایید کرد.

در گزارش هرانا آمده است: «از دیگر نقاط تمرکز نهادهای امنیتی برای اجرا کردن استراتژی پیشگیری از اعتراضات، باید به محیط‌های دانشگاهی اشاره کرد. تعداد قابل‌توجهی از دانشجویان و اساتید دانشگاه در دو ماه اخیر با اقدامات تنبیهی، از احضار تا اخراج و تصفیه، مواجه شده‌اند.»

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در همین بازه زمانی، بیش از سه‌ هزار و ۱۲۶ دانشجو به‌دلیل رفتار انتقادی، با برخوردهای امنیتی از جمله دستگیری و احضار و منع ورود به دانشگاه و محروم شدن از تحصیل مواجه شده‌اند. همچنین، احضارشدگان وادار شده‌اند تعهد بدهند که در اعتراض‌های احتمالی آتی شرکت نمی‌کنند.

علاوه بر دانشجویان، استادان دانشگاه‌ها نیز از برخوردهای امنیتی در امان نمانده‌اند. در دو ماه اخیر، ۳۱ استاد دانشگاه از ۱۱ دانشگاه کشور به شیوه‌های مختلف از تدریس کنار گذاشته شده‌اند. هم‌زمان، منابع دانشجویی گزارش‌هایی از جذب ۱۵۰۰ استاد جدید منتشر کردند، البته استادانی که با معیارهای مورد تایید حکومت انطباق بیشتری داشته باشند.

طبق گزارش‌های رسانه‌های داخلی به‌نقل از معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش‌ و پرورش، گشایش مدرسه‌ها در استان‌های سیستان و بلوچستان، اصفهان، خراسان رضوی، تهران، و خوزستان به‌دلیل آنچه «کمبود معلم» عنوان شده تا آبان به تعویق خواهد افتاد.

این تصمیم زمانی اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که در نظر گرفته شود در یک سال اخیر، دانش‌آموزان و مدرسه‌ها سهم مهمی در اعتراض‌های سراسری داشتند. طی دوره اعتراض‌ها، شماری از دانش‌آموزان به‌علت همراهی با معترضان، با برخوردهای شدیدی از جمله بازداشت و ضرب و جرح مواجه شدند.

در هفته‌های منتهی به سالگرد خیزش سراسری، لایحه حجاب در کمیته حقوقی مجلس تصویب و برای طی آخرین مراحل راهی شورای نگهبان شد. طرح قانون جدید حجاب در ایران باعث نگرانی درباره حقوق زنان و آزادی‌های شخصی شده است.

این قانون علاوه بر اینکه با تحمیل قوانین پوشش حقوق فردی را نقض می‌کند، همه بخش‌های جامعه را مجبور می‌کند که به‌ویژه در زندگی زنان ایران دخالت کنند.

هنرمندان قشری دیگر از جامعه‌اند که در حدود دو ماه اخیر در مرکز توجه نهادهای امنیتی قرار گرفته‌اند. عده‌ای هنرمند و ادیب، از جمله شاعر و خواننده و بازیگر، در این مدت بازداشت شده‌اند و برای عده دیگری پرونده قضایی تشکیل شده است.

فشار بر خانواده‌های قربانیان خیزش سراسری نیز در دو ماه اخیر روزافزون بوده است، به‌طوری‌ که دست‌کم ۴۴ عضو این خانواده‌ها با اقدام نهادهای امنیتی، از دستگیری تا احضار، مواجه‌ شده‌اند. پس‌ از اینکه پدر و مادر مهسا امینی با انتشار متنی از برگزاری مراسم سالگرد کشته شدن فرزندشان خبر دادند، امجد امینی، پدر مهسا امینی، به اداره اطلاعات سقز احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت.

تلاش جمهوری اسلامی برای پیشگیری از وقوع اعتراض در خارج از مرزها نیز ادامه یافت. در هفته‌های اخیر، گروه‌های مخالف حکومت ایران که پایگاه‌هایی در مناطق مرزی اقلیم کردستان عراق دارند هدف قرار گرفتند و، طبق توافق جمهوری اسلامی ایران با دولت عراق، به مکان‌هایی دورتر مرزهای عراق با ایران منتقل شدند.

به‌علاوه، در حالی که مسابقات فوتبال و تجمع هواداران تیم‌ها می‌توانست زمینه‌هایی بالقوه برای شکل‌گیری اعتراض باشد، دولت ایران به‌صورت غیرمنتظره‌ای از بازسازی استادیوم آزادی تهران خبر داد. بر اساس گزارش‌ها، مسابقات فوتبال در این استادیوم تا اطلاع بعدی بدون حضور تماشاگر برگزار خواهد شد.

در بخش دیپلماسی نیز مبادله زندانیان با آمریکا در سالگرد مهسا امینی شایان توجه است. علاوه بر این، وزارت اطلاعات در روزهای اخیر از بازداشت سه فرد ساکن خارج از ایران خبر داد که احتمال می‌رود تابعیت مضاعف آمریکا یا آلمان یا بریتانیا داشته باشند. وزارت اطلاعات مدعی شد این افراد در رهبری اعتراض‌های سال گذشته در خارج از ایران نقش رهبری داشته‌اند.

هرانا می‌گوید مجموعه این وقایع «الگوی مشخصی از استراتژی نهادهای امنیتی برای پیشگیری از اعتراض‌های خیابانی» را محرز می‌کند و نشان می‌دهد که «با عزم دولت برای خفه کردن هرگونه طنین اعتراضی، مردم ایران در یک چشم‌انداز سرکوبگر فزاینده حرکت می‌کنند».